Các chuyên gia hướng nghiệp đều cho rằng chỉ khi khám phá được ưu điểm của bản thân thì mỗi người mới xác định được những mục tiêu và động lực hiện thực hóa ước mơ nghề nghiệp của mình. Vậy làm thế nào để xác định được thế mạnh của bản thân? Câu trả lời tưởng như rất khó trả lời nhưng lại nằm trong những hoạt động thường nhật rất dễ thực hiện.
Đầu tiên, bạn phải biết mình là ai; đồng thời không ngừng trân trọng nỗ lực của bản thân, hạn chế đến mức tối đa việc so sánh bản thân mình với người khác, từ đó mới xác định mục tiêu tương thích với nguồn lực mà bản thân có. Thêm vào đó, để đạt được mục tiêu đó, bạn phải không ngừng hoàn thiện bản thân, tích lũy nhiều kinh nghiệm và kỹ năng cần thiết, và cuối cùng là tìm một môi trường, thời điểm thích hợp để “săn” những công việc mình mơ ước.
Nói như vậy không có nghĩa là phủ định hoàn toàn vai trò của các chương trình hướng nghiệp được xây dựng từ các chuyên gia và tổ chức tư vấn uy tín. Nhưng các dịch vụ do họ cung cấp bao gồm những buổi hội thảo chuyên đề hướng nghiệp, trắc nghiệm tâm lý, những bài kiểm tra năng lực IQ và EQ… chỉ là bề nổi, giữ nhiệm vụ là công cụ hỗ trợ các bạn trẻ trên hành trình tìm hiểu về tính cách, thiên hướng… của bản thân. Quan trọng nhất mỗi cá nhân phải là người tự khám phá và phát hiện ra những sở trường của riêng mình. Vì hơn ai hết, bạn là người hiểu rõ bản thân mình nhất và biết mình mong muốn gì nhất.
Để tự khám phá năng lực của mình, bạn có thể tự đặt cho mình những câu hỏi và tìm câu trả lời phù hợp, chẳng hạn như:
- Tôi thường cảm thấy thích thú khi làm những công việc gì?
- Những công việc nào khiến tôi có thể tập trung làm trong một khoảng thời gian dài mà không hề cảm thấy mệt mỏi hay căng thẳng, áp lực?
- Tôi thấy bản thân mình làm tốt ở những lĩnh vực nào nhất và những kết quả của tôi khi làm những công việc đó luôn được người khác ghi nhận và đánh giá cao?
Những câu hỏi nhỏ đó nếu bạn biết cách góp nhặt và trả lời được tất cả thì điều đó đồng nghĩa với việc bạn đã trả lời được câu hỏi lớn của đời mình rồi đó.
Ngoài ra, còn một cách để giúp mỗi người hiểu rõ về bản thân mình hơn, đó là thường xuyên tiếp xúc và gặp gỡ nhiều người trong xã hội. Mỗi người sẽ có một phong cách, một cá tính và chắc chắn trong số đó sẽ có những người tương đồng với bản thân ta, giúp ta hiểu rõ hơn về con người mình. Một lời khuyên khác là hãy lắng nghe những lời nhận xét của người khác về bản thân mình để phân tích, đánh giá, kết hợp cùng với những gì mình chiêm nghiệm được để rút ra được những ưu, nhược điểm, sở trường, sở đoản của mình một cách chính xác nhất.
Bên cạnh đó, những cách đơn giản dưới đây sẽ giúp bạn phần nào khám phá ra năng lực thực sự của bản thân:
– Nghĩ về một ngày đã qua của mình: Mỗi buổi tối bạn dành ra 10 phút để xem xét ý nghĩ và các cảm xúc khác nhau mà mình đã trải qua trong ngày.
– Nuôi dưỡng sở thích: Nếu bạn phát hiện ra mình có sở thích, năng khiếu gì đặc biệt, hãy duy trì hoạt động đó và làm điều đó ít nhất 3 lần/tuần.
– Viết nhật ký hay ghi chú mỗi ngày: Một nghiên cứu cho thấy rằng, 80% số người được khảo sát cho biết họ cảm thấy nhẹ nhõm và hiểu mình hơn khi viết ra những vui buồn, suy nghĩ, nỗi bận tâm trong ngày.
– Ghi lại giấc mơ: Các thiên tài thường ghi lại giấc mơ của họ sau khi tỉnh dậy, và sau này những giấc mơ đó đôi khi lại là thành tựu vĩ đại của nhân loại. Hãy chú ý điều này, giấc mơ có thể sẽ phản ánh khía cạnh nào đó của cuộc sống nội tâm thường ngày của chính bạn.
– Nghĩ đến một điều bạn thích, đặt thành mục tiêu: Bạn hãy lập một bảng danh sách những gì khiến bạn đạt được mục tiêu của cuộc đời hay những gì cản trở bạn. So sánh xem bạn có khả năng thực hiện mục tiêu không. Bằng mọi giá, nếu có một khả năng thực hiện, hãy theo đuổi nó đến cùng. Bạn sẽ hiểu rõ bản thân mình hơn qua thử thách đó.
– Học cách lắng nghe: Bạn có thể tìm cho mình một người bạn biết lắng nghe mỗi khi mình có chuyện không hay và ngược lại, học cách lắng nghe người khác. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng khi ta trải lòng ra với người khác thì đó là một bước lớn để hiểu bản thân mình hơn.
– Làm một việc gì đó mang tính sáng tạo: Đó có thể là các hoạt động liên quan đến hội họa, âm nhạc, diễn xuất… và là nơi để bạn thể hiện ý kiến, cảm xúc và hiểu mình hơn. Đừng lo lắng là bạn sẽ thực hiện không tốt, vì chỉ có nghệ thuật mới nuôi dưỡng được những mầm non sáng tạo trong tâm trí bạn, giúp bạn vững vàng hơn với những ước mơ của riêng bạn, chứ không phải là người thực hiện ước mơ của người khác.
– Đọc sách: đọc bất cứ thứ gì bạn muốn, mang tính giải trí nhẹ nhàng hoặc những bài học cuộc sống ý nghĩa.
– Bắt tay vào “kế hoạch nhỏ” của cuộc đời: bạn đang dự tính làm một kế hoạch nào đó để F5 cuộc sống bằng phẳng của hiện tại thì hãy can đảm thực hiện đến cùng. Ban đầu là phác thảo kế hoạch, rủ rê một vài người bạn cùng thực hiện, nếu không bạn cũng có thể tự mình hoàn chỉnh bản kế hoạch đó bằng chính nỗ lực và sự quyết tâm của mình. Đừng bỏ cuộc, thay vào đó là cố gắng thực hiện đến cùng, chắc chắn bạn sẽ nhận ra sức mạnh của chính mình…
– Đừng đánh mất chính mình: Tuy đơn giản, nhưng đây lại là yếu tố mấu chốt để bạn khám phá ra điểm mạnh thực sự của chính mình mà không bị trộn lẫn hay bị tác động bởi bất cứ ai. Làm điều bạn thích, nghĩ đến điều bạn muốn, nỗ lực đạt được bằng mọi cách… đó chính là cẩm nang để khám phá ra năng lực thực sự của chính bạn.
